Vriendentrouw

Details over het schip Vriendentrouw, BHS nummer 11430

Algemene gegevens

BHS-nummer Scheepsnaam Type schip Gebouwd van Bouwjaar Werf Plaats van de werf 11430 Vriendentrouw Groninger tjalk ijzer in 1894 ? Waterhuizen

Gebied en vracht

Oorspronkelijk vaargebied Oorspronkelijk soort vracht Huidige ligplaats Nederland Turf, later diversen o.a. aardappelen Friesland

Korte geschiedenis van dit schip

Van de historie van het schip weten we dat het schip in 1894 voor Melle van Wijngaarden in Waterhuizen is gebouwd met als naam Nieuwe Zorg. In 1900 is het verkocht aan Albert Hemstede uit Hoogeveen, die het schip Anna Elisabeth noemde. De zoon van Hemstede verdronk in 1919 bij het jagen van het schip. Waarschijnlijk daarom verkocht hij schip aan Piet Th. Smit uit Hoogeveen. Die heeft er, onder zeil en later met een opduwer, tot 1959 vracht mee gevaren. Toen hij tijdens de oorlog bij een reis naar Almelo geen brandstof meer had voor de opduwer en de zeilen hees (Dit tegen de zin van de inwoners van Vroomshoop) hadden Engelse jagers hem snel in het vizier en is de roef van het schip in brand geschoten. Bij het herstel van de brandschade is het houten roefdak vervangen door een hoger stalen dak (nog goed te zien aan de rij klinknagels). Om goed te kunnen zeilen moet de mast op tweederde van het schip staan. Dat was ook bij dit schip zo, maar toen het schip losse lading, zoals aardappelen, ging vervoeren, was het zogenaamde kistluik waarmee je in het voorste deel van het ruim kwam, te klein voor de grijpers. Daarom heeft Smit de mast naar voren geplaatst, zodat hij één groot ruim had. De mindere zeileigenschappen werden met de opduwer opgevangen. Na het overlijden van zijn vrouw verkocht Smit het schip aan Gerrit Jan Brakel, die met het schip als woning met een baggerschip meetrok. Tot 1971 heeft zijn gezin op het schip gewoond, laatstelijk in Maasbommel.

Illustraties:

De Vriendentrouw op de IJssel bij Westervoort wachtend op vracht via de schippersbeurs in Arnhem Gemaakt op/in: rond 1950 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

De VRIENDENTROUW op de Tjonger bij de sluis Gemaakt op/in: 24 juni 2010 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

De VRIENDENTROUW op het Apeldoorns Kanaal onderweg naar de reunie van de LVBHB in 2012 Gemaakt op/in: 24 juli 2012, 12:42:07 Foto: Simon J. de Waard. Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

Tjalk Vriendentrouw bij invaart Sluis 2 in de Tjonger. Gemaakt op/in: september 2012 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

Tjalk Vriendentrouw heeft zijn mast terug Gemaakt op/in: 27 april 2016 Foto: E.R. Gerding. Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

Tjalk Vriendentrouw in de vijftiger jaren. Gemaakt op/in: ongeveer 1950 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

Tjalk Vriendentrouw in haar thuishaven Hoogeveen ligplaats bij 't Kruis Alteveerstraat Hoogeveen Gemaakt op/in: 1950? Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

Tjalk Vriendentrouw op de Tjonger Gemaakt op/in: 29-07-2020 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

Maten

Lengte Breedte Diepgang Holte Tonnage Hoogte mast 24 m 00 cm 4 m 58 cm 0 m 49 cm 1 m 40 cm 37,148 ton 13 m 50 cm

Brandmerken:

Gegevens van het kadasternummer (brandmerk) “1283 B Gron 1930”

Brandmerk Naam eigenaar (vlgns kadaster) Naam schip (vlgns kadaster) Bijzonderheden 1283 B Gron 1930 Geanonimiseerd. Alleen zichtbaar voor LVBHB-leden. Vriendentrouw Blijkens de akte was nieuwe teboekstelling nodig ivm een wetswijziging.

Gegevens van het kadasternummer (brandmerk) “4896 Gron 1894”

Brandmerk Naam eigenaar (vlgns kadaster) Naam schip (vlgns kadaster) Bijzonderheden 4896 Gron 1894 Geanonimiseerd. Alleen zichtbaar voor LVBHB-leden. Nieuwe Zorg -

Motoren:

Merk Type Serienr. Bouwjaar Nieuw of gereviseerd? Jaar geplaatst Jaar afgedankt DAF 575 A39926 1966 Gereviseerd 1976 –

Verhalen over dit schip:

De geschiedenis van de Vriendentrouw

Dit schip is in 1894 onder de naam Nieuwe Zorg in Waterhuizen gebouwd voor Melle van Wijngaarden uit Groningen. We hebben niet kunnen vinden bij welke werf. In 1899 verkocht van Wijngaarden het schip aan een Groningse handelaar in schepen, Hendrikus Drent, die het schip in 1901 doorverkocht aan Albertus Hemstede uit Hoogeveen. Hij gaf het schip naar zijn vrouw en dochter de naam Anna Elisabeth. Er werd turf vanuit Drenthe mee gevaren. Vanaf 1919, toen Piet Thomas Smit eigenaar werd van de tjalk, weten we meer. Het schip kreeg toen de naam Vriendentrouw, want mevrouw Smit wilde niet dat het schip naar de vrouw van de vorige schipper vernoemd was. De thuishaven is Hoogeveen. De werfbeurten vonden bij Scholten plaats. Er werd niet alleen turf vervoerd, maar ook hout en andere zaken en in de oorlog aardappelen. In de tweede wereldoorlog is bij een beschieting bij Vriezenveen de roef in brand geschoten. Bij het herstel is de roef verhoogd. Het schip zou op kosten van de spoorwegen zijn zware anker(lier) hebben gekregen ivm de schipbrug in de IJssel. In 1937 kreeg het schip zijn eerste opduwer met een T-ford en later een Pontiac. Na de oorlog is de mast naar voren geplaatst, zodat er gemakkelijker geladen kon worden (zie foto). Dat betekende dat niet meer aan de wind gezeild kon worden, maar dat werd met de opduwer opgevangen. Het schip is in 1959 overgenomen door Gerrit Jan Brakel, die op een baggerschip werkte en op de tjalk, toen Roelwil geheten, woonde. We vonden in 1971 het schip volledig wit geschilderd in Maasdriel met de oude naamplanken nog in het ruim. Nadat we eerst met een opduwer hebben gevaren, is er later een DAF motor ingebouwd. Investeringen in het schip om het bewoon- en vaarbaar te houden hebben verhinderd om het schip weer zeilend te maken. In 2018 is er wel weer een mast opgezet op de plaats van na de oorlog, zodat er nu een authentiek beeld van die tijd is. Omdat er steeds minder rekening wordt gehouden met slecht wendbare schepen (en we het varen verleren), zijn we in 2002 gezwicht voor een boegschroef. In 2004 is het ruim als woning gerenoveerd en in 2006 is de roef opnieuw ingetimmerd. In 2007/2008 gevolgd door het achteronder, waarbij we het origineel zo veel mogelijk hebben aangehouden. Daarbij is de oude techniek van het “houten”en “marmeren” gebruikt. Dat wil zeggen dat het hout zo beschilderd is dat het van (duur) eiken, teak en marmer lijkt. De thuishaven van het schip is nu Heerenveen, waar de gemeente ligplaatsen voor oude schepen heeft gereserveerd.

Bijzonderheden

De zeilmast is naar voren geplaatst omdat het kistluik voor de mast onvoldoende toegang bood voor grijpers en bevrachters één laadruim eisten. De mindere zeilkwaliteiten werden met een opduwer opgelost.