Aandacht

Details over het schip Aandacht, BHS nummer 13554

Algemene gegevens

BHS-nummer Scheepsnaam Type schip Gebouwd van Bouwjaar Werf Plaats van de werf 13554 Aandacht Boltjalk ijzer in 1911 Otto Smith Stadskanaal

Gebied en vracht

Oorspronkelijk vaargebied Oorspronkelijk soort vracht Huidige ligplaats noord nederland – Bollenstreek (incl. Leiden)

Korte geschiedenis van dit schip

Schip wordt op dit moment gerestaureerd van woonark naar originele zeilende vorm. Nieuw geklonken roef 2009 Inbouw motor, schroefraam en schroefas 2011 Mast en verstaging, nieuw roer, giek 2023

Illustraties:

De Aandacht, 100 jaar, op de werf van Stallinga in Leiden juni 2011 Gemaakt op/in: juni 2011 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

vakantie 2012 Gemaakt op/in: zomer 2012 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

het nieuwe schroefraam Schroefraam restauratie boltjalk werkfoto Gemaakt op/in: juni 2011 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

nageltje erin Gemaakt op/in: maart 2009 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

het schip is eindelijk leeg en schoon Gemaakt op/in: maart 2008 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

hefconstructie luikenkap Gemaakt op/in: augustus 2010 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

het nieuwe spil Gemaakt op/in: november 2012 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

3 oktober viering 2023 Gemaakt op/in: 16 februari 2024 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

Websites:

Dit schip komt voor op de website: (tip: Klik op onderstaande link. De website opent dan in een nieuw venster.) http://www.lvbhb.nl

Beschrijving Trefwoorden Bijzonderheden via weblog arjen schoneveld - -

Maten

Lengte Breedte Diepgang Holte Tonnage Hoogte mast 19 m 67 cm 4 m 14 cm 0 m 90 cm 1 m 25 cm 24,000 ton –

Brandmerken:

Gegevens van het kadasternummer (brandmerk) “3147 B Gron 1954”

Brandmerk Naam eigenaar (vlgns kadaster) Naam schip (vlgns kadaster) Bijzonderheden 3147 B Gron 1954 - - -

Motoren:

Merk Type Serienr. Bouwjaar Nieuw of gereviseerd? Jaar geplaatst Jaar afgedankt General Motors A 0361 – – Overig 2011 –

Verhalen over dit schip:

vijf jaar klussen aan De Aandacht

De Aandacht is een boltjalk uit 1911, 19,98m lang en 4,10 m breed. Maximale verplaatsing net geen 60 kubike meter en een holte (bodem tot laagste punt dek) van1,25m Het schip is een echt groninger kanalen schip, en heeft waarschijnlijk allerlei soorten lading vervoerd als turf, suikerbieten, aardappelen, stro, kolen, etc. Geen graan wegens het ontbreken van een verzegeling. Vaargebied natuurlijk de groningse kanalen, maar waarschijnlijk ook wel de friese en drentse kanalen en meren. Gebouwd door de werf Otto Smith in Stadskanaal, die overigens ook wel schoeners bouwde. Voor deze werf een klein scheepje dus. Van alle bolschepen lijkt de boltjalk het meest op een echte tjalk: Het boeisel is over de hele lengte ongeveer even hoog en de deklijn is niet dezelfde als de berghoutslijn, maar valt ongeveer halverwege het boeisel. Het grote verschil met een tjalk is eigenlijk de constructie van de berghouten en stuiten. Die zijn in voor en achterschip zeer simpel uitgevoerd als drie aan elkaar geklonken hoeklijnen en een plat-halfrond profiel. Al met al een veel kleinere constructie dan gebruikelijk op een tjalk. Groninger schepen zijn bekend om hun doelmatigheid zonder opsmuk, en dat geldt voor dit schip zeker ook. Het is waarschijnlijk snel gebouwd en van zo groot mogelijke plaat, waarbij lijnen die toch onder water komen niet per se hoeven te stroken. De vlakplaten zijn ongeveer een meter breed, zo ook de boeisel/berghoutsgang. Daartussen zit een zogenaamde sluitplaat geklonken, een strook van ongeveer 60cm breed, die zowat alle grote krommingen van de romp in zich heeft. Deze sluitplaat was natuurlijk wel een bewerkelijk stuk ijzer, maar doordat hij een stuk smaller is dan de overige platen ook een stuk makkelijker te bewerken. Een tijdsefficiente methode dus! Zelf vind ik het erg gaaf om in het schip rond te lopen en de vele kleine deukjes in de platen te zien, sporen van het rondkloppen, en dan voorstellen hoe de bouwers met veel brute kracht en grote kunde zo'n soms honderden kilo's wegende plaat in vorm beukten. De huid is er zo snel mogelijk opgezet, maar aan het spantenraam is tijd besteed: ten eerste is het met een spantafstand van ongeveer dertig centimeter heel degelijk. Verder zit er veel vorm in de romp. Vanaf net achter het zwaard begint op de waterlijn de romp al te versmallen, en in het achterschip zijn de spanten niet meer recht met een ronde kim, maar bijna helemaal rond. Dit doet vermoeden dat de rompvorm het water makkelijk loslaat, een schip dat zich gemakkelijk laat trekken, en ook een goede zeiler. Een leuk detail uit “Schepen die blijven”: Na de oorlog was het wedstrijdskutsje van sneek een boltjalk. Van de oudste historie van dit schip weet ik nog niets, wel weet ik dat in de 50er jaren het schip in de buurt van Rotterdam is omgebouwd tot woonark. Toevallig heeft een vorige eigenaar mijn weblog gevonden, en van hem heb ik een aantal foto's gekregen van het schip zoals dat in 1976 in de amstel en de keizersgracht in Amsterdam lag. Bij het ombouwen naar woonark zijn de toenmalige eigenaars gelukkig bang geweest voor ijzer: uit het voorschot van het vrachtruim is een deuropening gebrand, tussendek en roefje zijn weggesneden (misschien ook wel weggerot) en er is een strook achterdek weggesneden. Terwijl er natuurlijk veel ruimte te winnen was geweest door gangboorden en dekken ook weg te snijden. Gelukkig maar, want zo kon ik vijf jaar geleden de restauratie beginnen met een romp met goede bodem (hoofdzakelijk), voordek en gangboorden en zelfs voorschot ruim en den intact. Aan vooral het achterschip moest veel groot staalwerk gebeuren: Berghouten, boeisel en steven opknappen, achterdek aanhelen, gangboorden naast de roef aanhelen, een nieuwe roef bouwen natuurlijk, en als bijzonderheid van dit schip een tussendekje van 60 cm tussen roef en vrachtruim. Nu, vijf jaar later is al het grote ijzerwerk aan achterschip klaar. Omdat ik de detaillering van klinkverbindingen zo mooi vindt, en omdat er aan het schip nauwelijks nog gelast is (op kimdubbelingen na) heb ik zoveel mogelijk de rotte plekken gerepareerd door inlassen, maar de verschillende platen onderling weer verbonden met klinknagels. Ook is de hele roef nieuw geklonken. Alle werkzaamheden zijn te volgen op mijn weblog op de site van de LVBHB, al loopt het blog een beetje achter op de werkelijkheid. Staalwerk dat nog moet gebeuren: een nieuwe mastkoker klinken, het afklinken van de randen van de den, reparaties aan het voordek. Jaren terug wilde ik graag op het water gaan wonen, en wel op een echt oud schip. Ik heb me toen een slag in de rondte georiënteerd, maar met mijn persoonlijke situatie (helft van de tijd de zorg voor twee pubers in Leiden) en ook vooral mijn financiële situatie viel het niet mee iets haalbaars te verzinnen. Het dichtst bij kwam ik tijdens mijn pogingen de Jonge Grietje, een tjalk in de historische haven in Leiden, te kopen zes jaar geleden. Daarna heb ik andere manieren gezocht om mijn droom te verwezenlijken binnen mijn mogelijkheden, en dat is De Aandacht geworden. Dit schip is met z'n holte van 1.25m te laag om op te wonen met drie of vier personen, maar wel prima om er tijdens de zomer maanden op te verblijven. Ik sluit zeer zeker in dat ik over een aantal jaren op het schip ga wonen, maar voorlopig wil ik er veel mee gaan varen en vooral ook zeilen. Eerst even zorgen dat dat kan. Het doel van de restauratie is het beeld van het schip zoals het gebouwd is, in 1911. Wel met een paar uitzonderingen: de mast wordt langer dan origineel, tbv. het zeilen. De vlieger komt bij gestreken mast net achter het roer Houten zwaarden, ook tbv het zeilen. Dit kwam op dit soort schepen wel voor, maar op dit schip hebben stalen zwaarden gehangen In 2011 heb ik een motor en een schroefas ingebouwd. In de voorste zes meter van het vrachtruim heb ik onder de luiken een hefconstructie met een hydraulische cilinder gebouwd waardoor in dat gedeelte de luiken 45 cm hoger kunnen worden gelift zodat er stahoogte en ruime lichtinval ontstaat. De constructie werkt goed, het omhoog brengen duurt ongeveer 40 seconden. In de achterste drie meter van het vrachtruim komt onder de luiken een zeilkuip. Het idee is de mogelijkheid van het oude silhouet, met de luiken dicht en een luikenkleed voor als niemand aan boord is. Dan onder zeil zonder luikenkleed en met de achterste drie meter van het vrachtruim open, dan als laatste, bij bewoning als er niet gevaren wordt de mogelijkheid om de leefruimte aanzienlijk uit te bereiden door de luikenkap te liften. Ook in verband met ligplaats perikelen ( In Den Haag mag een particulier sinds dit jaar geen schip langer dan 12 meter meer neerleggen) ben ik hard bezig met verfwerk aan boeisel en dek, zodat het schip er volgend seizoen presentabeler uitziet dan op onderstaande foto, en de werktent er niet meer op hoeft. Zoals gezegd heb ik een weblog op de site van de LVBHB, waarop inmiddels 16 afleveringen met uitgebreide informatie over de restaurenovatie van De Aandacht te vinden zijn. Mocht u commentaar willen leveren dan wel vragen hebben: arjenonline@online.nl Tot ziens op het water! Januari 2013 Arjen Schoneveld