BZ 31, 't Iezeren Keteltje

Details over het schip BZ 31, 't Iezeren Keteltje, BHS nummer 15203

Algemene gegevens

BHS-nummer Scheepsnaam Type schip Gebouwd van Bouwjaar Werf Plaats van de werf 15203 BZ 31, 't Iezeren Keteltje Mosselaak ijzer 1912 Auke van der Zee Joure

Gebied en vracht

Oorspronkelijk vaargebied Oorspronkelijk soort vracht Huidige ligplaats Oosterschelde – Onbekend

Korte geschiedenis van dit schip

Mosselaak BZ 31 ’t Iezeren Keteltje De mosselaak is gebouwd in 1912 door de werf van Auke van der Zee in Joure als zeilschip met een voordek en een open ruim. De mosselaak lijkt sterk op de lemsteraak, is een snelle zeiler en wordt daarom ook wel Bruinisser of Lemster jacht genoemd. Opdrachtgever was Hendrik van den Berg Szn, 98 jaar oud, te Bruinisse. Zijn zoon Stoffel (56) voer erop in de mosselvisserij, met Hendrik, de zoon van Stoffels verdronken broer als knecht. Het schip kreeg de naam "De Goede Verwachting" en had visserijnummer BRU 55. Dit schip was een van de eerste ijzeren vissersschepen in Bruinisse, misschien wel het eerste. De jonge Hendrik stond daarom in Bruinisse bekend als "Heintje van 't Iezeren Keteltje". De ronde vormen van de aak riepen kennelijk de gelijkenis met een ketel op. Dit verhaal vonden we zo mooi dat we het scheepje de naam “ ’t Iezeren Keteltje” hebben gegeven. In 1925 werd het schip verkocht aan Abraham Jumelet en ingeschreven als BRU 26. In 1930 werd de aak weer verkocht, aan de heer van Dort te Bergen op Zoom. Die gaf hem de naam Reimerswaal naar de verdronken stad onder Tholen, waar zijn visgronden lagen. Het visserijnummer werd BZ 31. Hij liet er ook een motor inbouwen, een 14 pk Avance. Hij ging het schip gebruiken voor de weervisserij. Die vistechniek maakt gebruik van een weer, dat is een constructie van twee in V-vorm naar elkaar toelopende lange (tot 1 km!) schermen van rechtop in de zeebodem gestoken takken. Het geheel staat zodanig op een droogvallende plaat dat de vis met eb door het zakkende water naar de punt van de V gedwongen wordt. Daar worden ze door de vissers opgevangen in een fuikvormig net. Dag of nacht, storm of regen, bij ieder laagwater moesten de vissers er zijn. Het is voornamelijk te doen om de ansjovis, die wordt er in mei t/m juli gevangen. Tot zeker in 1940 stond er nog een zeiltuig op de aak, in 1950 resteerde daarvan slechts de mast. Zeil en zwaarden zijn dan verdwenen. Kort na de Tweede Wereldoorlog - na het overlijden van hun vader - vissen de zoons Willem en Cor van Dort samen verder met het schip. In 1962 hadden ze lang genoeg getobd met de Avance motor (waarvan het gezegde ging “Avance patent, reparaties zonder end”) en laat de Wed. C.J. van Dort een Samofa S2 scheepsmotor inbouwen. In 1966 neemt Cor van Dort het bedrijf over en komt broer Willem bij hem in dienst. In 1968 wordt de BZ 31 verkocht aan horeca-ondernemer Toine van Isselt uit Bergen op Zoom die er een kajuit op laat zetten om hem als recreatievaartuig te gaan gebruiken. Hij zet het schip in 1971 weer te koop. Dan komt de familie Nobbe uit Grou in beeld. Begin jaren ‘70 kopen zij de aak die dan in Warmond ligt en Marojet heet. Ze varen er mee tot 2012, altijd nog met de Samofa erin. Ze hebben binnen een slaapbank gemaakt en hebben ooit het berghout laten vervangen. Voor een reis naar Denemarken lieten ze er een mastje en steunzeil op zetten en kwam er ook een marifoon. Het scheepje heet dan Bjørre. De vaste ligplaats was in Irnsum. In 2012 bieden ze het schip te koop aan In 2014 krijgt de aak een Belgische eigenaar die het schip "De Drie Gebroers" doopt en er een nieuwe Mitsubishi van 89 pk in laat bouwen. Hij voer met het scheepje in Nederland en in België en lag er o.a. mee op de Dender. Tegen 2019 heeft hij echter het schip weer te koop aangeboden. In 2019 kocht ik het als Lemsteraak/motoraak omschreven scheepje. De verkoper heeft er toen een nieuw vlak onder laten zetten want dat werd door de verzekeringsdeskundige afgekeurd. We hebben het scheepje het visserijnummer teruggegeven dat het het langst heeft gedragen, BZ 31. Als naam hebben we gekozen voor “ 't Iezeren Keteltje” vanwege het mooie verhaal dat daar bij hoort. De zoektocht naar de geschiedenis is uitgebreid beschreven in de Bokkepoot (nr 239, juni 2020, blz. 40-43), met veel dank aan mijn broer voor het gedegen speurwerk. Enkele leuke reacties op dit artikel hebben nog iets meer van de geschiedenis onthuld en ook nog enkele dia's van het scheepje uit de 50-er jaren opgeleverd.

Illustraties:

Merwedekanaal, oktober 2021 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

droog bij de weer, juni 1950 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

BZ 31 Haven Bergen op Zoom, juni 1950 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

BZ 31 Drooggevallen bij de weer, 1930 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

BZ 31 onder zeil, tekening door C. Meulande, 1940 Klik op de thumbnail voor een grotere illustratie (opent in een nieuw venster).

Maten

Lengte Breedte Diepgang Holte Tonnage Hoogte mast 11 m 40 cm 4 m 00 cm 1 m 00 cm – 18,000 ton –

Motoren:

Merk Type Serienr. Bouwjaar Nieuw of gereviseerd? Jaar geplaatst Jaar afgedankt Mitsubishi JB4900 – 2014 – 2014 nu

Merk Type Serienr. Bouwjaar Nieuw of gereviseerd? Jaar geplaatst Jaar afgedankt Samofa 2S 4979 1962 Nieuw 1962 2014

Merk Type Serienr. Bouwjaar Nieuw of gereviseerd? Jaar geplaatst Jaar afgedankt Avance – – 1930 Nieuw 1930 1962